Tanzimat edebiyatı ile birlikte Batılılaşma, bir başka deyişle Doğu-Batı sorunu Ahmet
Mithat Efendi’den Recaizade Mahmut Ekrem’e, Halit Ziya Uşaklıgil’den Hüseyin Rahmi
Gürpınar’a, Peyami Safa’dan Ahmet Hamdi Tanpınar’a dek birçok edebiyatçımızın ana
sorunsallarından biri olmuştur. Bu sorunsalıele alan yazarlarımızdan biri de Orhan Pamuk’tur.
Bu çalışmada Orhan Pamuk’un -tüm romanlarından yararlanılmakla birlikte- ilk dört romanı
ele alınmıştır: Cevdet Bey ve Oğulları, Sessiz Ev, Beyaz Kale, Kara Kitap. Doğu-Batı,
Doğululaşma-Batılılaşma, alafrangalık-alaturkalık, kendi olabilme-kendi olamama bu
romanlardaki kişilerin başlıca sorunsallarıdır. Pamuk, Cevdet Bey ve Oğulları’nda felsefi,
kültürel ve iktisadi konulara eğilirken aydının arayışını, dışarda kalmışlığını, toplumla ve
yönetimle olan çatışmasını, “Türkiye’nin niye böyle Avrupa’nin niye öyle?” olduğunun
yanıtlarınıroman kişilerinin gözünden vermeye çalışır. Sessiz Ev’de ise Batılılaşma sürecinde
Türkiye’nin nereden nereye geldiğini anlatıcı kahramanların bilinçlerinden öğreniriz.Beyaz
Kale ve Kara Kitap’ta ise Batıyı taklittir roman kişilerini ilgilendiren. Taklit mutluluk
getirecektir onlara; çünkü bu yenikler ülkesinde insanın kendisi olmasıimkânsızdır. Bir hayali
satın almak, “ötekiler” gibi olmak isteyen Türkler, Batının beyaz kulelerine hiçbir zaman
erişemeyeceklerdir. Bu nedenle bu yenikler ülkesinde, hep başkalarını taklit ederek
yaşayacaklar ve hiçbir zaman kendileri olamayacaklardır.
This is an open access article distributed under the Creative Commons Attribution License which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited.
The statements, opinions and data contained in the journal are solely those of the individual authors and contributors and not of the publisher and the editor(s). We stay neutral with regard to jurisdictional claims in published maps and institutional affiliations.